حتما براتون جالبه که بدونید ملکه ویکتوریا، داروین و آلبرت انیشتین، ازدواج شان از نوع فامیلی بوده! برای مثال، السا، همسر دوم انیشتین، دخترخاله او بود. پدر السا و پدر آلبرت نیز، با یکدیگر، نسبت فامیلی داشتند.
افراد خویشاوند و یا دارای نسبت فامیلی، DNAهای مشابه بیشتری دارند. وقتی افراد با نسبت فامیلی باهم ازدواج می کنند، DNAهای مشابه بیشتری باهم به اشتراک می‌گذارند . اگر این DNAهای به اشتراک گذاشته شده دارای ژن معیوبی باشند، احتمال اینکه فرزندانشان دچار بیماری ژنتیکی شوند، بیشتر خواهد بود.
اما نکته مهم اینجاست که اگر شما به ظاهر سالم هستید، دلیل بر این نیست که فرزند شما هم حتما سالم باشد. چطور ممکن است؟
در این مقاله، به نکات مهمی درباره ازدواج فامیلی، پرداخته می‌شود. با ما تا انتهای مطلب همراه باشید.
آیا احتمال نقص مادرزادی برای نوزادانی که حاصل ازدواج فامیلی هستند، بیشتر است؟
برای مثال، بیماری فیبروز کیستیک را در نظر بگیرید. علت این بیماری، نقص در ژن CFTR است اما برای ابتلا به آن، دو نسخه از ژن معیوب نیاز است. بنابراین، اگر شما یک نسخه از این ژن معیوب را داشته باشید، خوشبختانه، بیمار نیستید اما ناقل هستید و می‌توانید بیماری را به فرزند خود منتقل کنید.
در این مدل بیماری‌ها، اگر یک فرد ناقل با یک فرد کاملا سالم، ازدواج کند، هیچ خطری فرزندانشان را تهدید نمی‌کند اما وقتی پدر و مادر، هر دو، یک نسخه از ژن معیوب را دارا باشند، بچه ها ممکن است به احتمال 25% به این بیماری مبتلا شوند.
ازدواج فامیلی در ایران و جهان چه تفاوتی باهم دارند؟
در بیشتر نقاط جهان، ازدواج فامیلی، بسیار رایج است. در بسیاری از ایالت‌های آمریکا، ازدواج پسر‌عمو، پسر‌خاله، پسر‌عمه، پسر‌دایی با دختر‌عمو، دخترخاله، دختر‌عمه، دختر‌دایی ممنوع است. این قوانین برای جلوگیری از بروز بیماری‌های ژنتیکی است.
در ازدواج‌های فامیلی، خطر به ارث رسیدن دو نسخه از یک ژن معیوب، نسبت به ازدواج‌های غیرفامیلی بیشتر است زیرا شانس بیشتری برای به ارث رسیدن ژن معیوب مشابه، از اجداد مشترک وجود دارد. خطر به دنیا آمدن نوزادان مبتلا به بیماری‌های مادرزادی و ژنتیکی، در ازدواج‌های خویشاوندی، 2 تا 3 برابر بیشتر از موارد غیرفامیلی است.
مواردی که ذکر شد، نفی کننده ازدواج‌های فامیلی نیست اما قبل از ازدواج و بچه دار شدن، بهتر است مشاوره ژنتیک انجام شود.
فراوانی ازدواج فامیلی و به دنیا آمدن کودکان دچار مشکلات ژنتیکی، چه میزان است؟
میزان ازدواج فامیلی در ایران، نسبتا زیاد است. خوشبختانه در سال‌های اخیر، مشاوره ژنتیک در خدمات مراقبت‌های بهداشتی، مورد توجه قرار گرفته است. امروزه به دلیل بهبود مراقبت‌های بهداشتی، تغذیه ای و همچنین کنترل بیماری‌های عفونی، میزان مرگ و میر نوزادان، به میزان قابل توجهی، کاهش یافته است.
با این حال، هر 8 دقیقه، یک کودک معلول متولد می‌شود که 90% از آنها در کشورهای در حال توسعه مانند ایران، است.
فراوانی ازدواج‌های فامیلی در نقاط مختلف جهان، متفاوت است. برای مثال در آمریکای شمالی، اروپا، روسیه و استرالیا کمتر از 1% است و در برخی از کشورهای عرب، ترکیه، ایران، پاکستان و هند بیشتر از 50% است.
در پایان قرن بیستم، بسیاری از محققان، معتقد بودند که شیوع ازدواج فامیلی، به دلیل صنعتی شدن و افزایش دستاوردهای آموزشی زنان، کاهش خواهد یافت اما اینطور نبود و در اکثر مناطق جغرافیایی ، ازدواج فامیلی افزایش یافته و یا بدون تغییر، باقی مانده است.
در ایران، آمارهای موجود در برخی از مناطق کشور، نتایج متفاوتی را در مورد فراوانی ازدواج‌های فامیلی، نشان داده است. طبق تحقیقی که روی 300000 زوج ایرانی از اقوام مختلف در ایران، انجام شده است، بیش از 38% ازدواج‌ها، فامیلی بوده است.
دیدگاه اسلام، درباره ازدواج فامیلی چگونه است؟
در اسلام، تاکید زیادی بر ازدواج و فرزندآوری شده است و در منابع مختلف، درباره انتخاب همسر، روابط بین زوج‌ها ، وظایف و حقوق آنها و همچنین حفاظت از کودکان و حقوقشان توصیه‌هایی ارائه شده است. ازدواج فامیلی در اسلام، نه تنها پیشنهاد نشده است، بلکه مورد انتقاد قرار گرفته است.
احادیثی از معصومین در مخالفت با ازدواج فامیلی، بیان شده است. به عنوان مثال:
با افراد غریبه، ازدواج کنید تا فرزندان ضعیفی نداشته باشید.
حضرت محمد (ص)
با خویشاوندان خود، ازدواج نکنید زیرا نوزادان ضعیف متولد می‌شوند.
امام صادق (ع)
آیا هزینه تشخیص و درمان و کنترل بیماری های ژنتیکی بالا است؟
بله، متاسفانه سالانه میلیاردها دلار، برای درمان و کنترل بیماری‌های ژنتیکی، هزینه می‌شود. در کشورهای عربی، درمان 4 بیماری ارثی تالاسمی، کم خونی داسی شکل، فیبروز کیستیک و هموفیلی بیش از 13 میلیارد دلار هزینه دارد.
در ایران سالانه 40000-30000 هزار کودک معلول متولد می‌شوند و مبالغ زیادی برای درمان و مراقبت از این کودکان هزینه می‌شود. با توجه به ماهیت ناراحت کننده و آسیب‌های روانی ناشی از چنین بیماری‌هایی ، توصیه می شود به دنبال راه حلی منطقی، برای این مشکل باشید.
چه راهکارهایی برای کاهش بروز بیماری‌های ژنتیکی، وجود دارد؟
مشاوره ژنتیک، منطقی ترین راه‌حل برای پیشگیری از انتقال بیماری‌های ژنتیکی است. مشاوره بهتر است، قبل و بعد از آزمایش ژنتیک انجام شود، مشاور ژنتیک به افراد کمک می‌کند تا شرایط مختلف را بررسی کرده و بهترین تصمیم را اتخاذ کنند. در طول مشاوره ژنتیک، باید اهداف، مراحل، مزایا و حتی پیامدهای احتمالی مشاوره، (مانند لغو تصمیم به ازدواج، به دلیل افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های ژنتیکی در فرزندان) به روشنی توضیح داده شود.
مشاور باید در تمام مراحل مشاوره، به نظر مشاوره شونده احترام بگذارد، اطلاعات مشاوره شونده کاملا محرمانه باقی بماند و درمان‌های احتمالی به صورت واضح و روشن بیان شود.
احترام به خودمختاری افراد نیز، از موارد مهمی است که باید توسط مشاور ژنتیک، رعایت شود و بدین معناست که مشاور ژنتیک، به هیچ عنوان، حق تحمیل نظر خود به مشاوره شونده را ندارد و تنها باید اطلاعات لازم را در مورد ابزارها و انتخاب‌های موجود در اختیار مشاوره شونده، قرار و در تصمیم گیری، حمایت‌های لازم را از مشاوره شونده انجام دهد.
مشاوره ژنتیک قبل از ازدواج و بارداری، نه تنها بر زوجین، بلکه بر خانواده آنها، جامعه و حتی نسل‌های آینده تأثیر بسیار مهمی دارد.
یک فرد با اختلال ژنتیکی، با چه مشکلاتی روبرو است؟
ابتلا به یک اختلال ژنتیکی، موانع زیادی را بر سر راه فرد مبتلا قرار می‌دهد از جمله: آسیب‌های شخصی، اجتماعی، حرفه‌ای و مالی.
آسیب‌های شخصی عبارتند از:
- اضطراب
- احساس ناکارآمدی و افسردگی
- تغییر در اهداف و برنامه‌های زندگی
- امتناع از درمان و مراقبت‌های پزشکی
یکی از مثال‌های آسیب‌های اجتماعی، انگ زدن یا بدنام شدن، به علت ابتلا به اختلال ژنتیکی است.
همچنین یکی از مصادیق آسیب‌های حرفه ای و شغلی، دشواری در اشتغال و پیدا کردن شغل مناسب است.
آسیب‌های مالی و زمانی هم عبارتند از:
- هزینه های بالای آزمایش ژنتیک
- پیگیری های طولانی مدت پزشکی
های ژن، چطور می‌تواند شما را در این مسیر یاری کند؟
ما در های ژن (HiGene) ، در تمام مسیر در کنار شما هستیم. خدمات مختلفی بر اساس نیاز شما توسط سرویس های‌ژن انجام می‌شود که مشاوره ژنتیک و انجام آزمایش‌های ژنتیک مختلف، از جمله این موارد می‌باشد.
برای ارتباط با ما، فرم درخواست تماس را پر کرده و منتظر تماس کارشناسان ما باشید.
